İspanyollar Noel Bayramı'nı Nasıl Kutluyor?

İspanyollar, diğer tüm festivaller ve tatiller gibi Noel Bayramı’nı da hepimizin aşina olduğu Amerika geleneklerinden biraz farklı kutluyor.

Noel Bayramı, İspanya'da neredeyse 2 hafta süren bir tatil sezonu aslında. İnsanlar İspanya'da 24 Aralık'ta Noel'i kutlamaya başlar ve 6 Ocak'ta Dia de Los Tres Reyes Magos ile bu tatil süreci son bulur. Peki Noel Bayramı ve Yeni Yıl İspanya'da nasıl kutlanıyor?

İspanya'da Noel ve Yeni Yıl Gelenekleri

Noel neşesi her yıl Aralık ayının başında tüm İspanya'ya yayılmaya başlar. Aralık ayının ilk haftalarında İspanya'daki Noel pazarları meydanlarda veya şehir limanlarında yerlerini alır. Sokaklar rengarenk ışıklarla, dükkanlar Noel temalı süslemelerle donatılır ama bu heyecan verici tatil sezonu 22 Aralık'taki büyük piyangoyla başlar.

22 Aralık: Büyük piyango El Sorteo de Navidad, Noel Bayramı’nın ilk habercisidir. İspanyollar için büyük bir anlam taşıyan, televizyonda canlı olarak yayınlanan bu piyango şovuna İspanya'da yaşayan herkes en az bir piyango bileti alarak katılır. 22 Aralık'ta İspanya halkı en büyük ödül olan El Gordo'yu kazanmak için bir araya gelerek piyango çekilişini heyecanla izler.

24 Aralık: Noel arifesini temsil eden bu güne İspanya’da “Nochebuena” denir. Nochebuena; İspanyolların Papá Noel olarak bildiği, Noel Baba'nın gelip hediyelerini teslim ettiği gündür.

Nochebuena ve Nochevieja yani 31 Aralık tarihinde kutlanan Yılbaşı gelenekleri arasındaki temel fark, kutlamaların konseptidir. İspanya'da Noel arifesi 24 Aralık'ta aileler ile kutlanan bir bayram tadında geçer. Yılbaşı ise, 31 Aralık'ta insanların arkadaşlarıyla yeni yılı karşıladığı bir “hoş geldin partisi” olarak kutlanır.

25 Aralık: Güzel bir akşamın ardından 25 Aralık bir dinlenme günü gibi geçer. İyi dinlenmek önemli, zirâ geçen yılın sonunu ve yeni yılın başlangıcını kutlamak için önünüzde uzun bir eğlence listesi var.

December 28th:28 Aralık: Bugün, duyduğunuz hiçbir şeye inanmayın! 28 Aralık “Masumlar Günü” anlamına gelen “Dia de Los Santos Inocentes” olarak anılıyor. Katolik geleneklerinden gelen şaka gününün konsepti, 1 Nisan ile oldukça benzer.

İnsanlar 28 Aralık’ta birbirlerine şakalar yapar, kimi zaman İspanyol medyası bile bu ulusal günün bir parçası olur. Televizyonda, radyoda ve diğer medya kanallarına kimi zaman gerçek olmayan hikayeler yayınlanır. Yani 28 Aralık'ta İspanya'daysanız, duyduğunuz hiçbir şeye inanmasanız daha iyi.

31 Aralık: Yılbaşına İspanya'da “Nochevieja” denir. Bu kutlu gün, insanların süslü elbiseler giydiği, arkadaşlarıyla özel etkinliklere katıldığı, bütün gece parti ve aktivitelerle keyifli zaman geçirdiği, yeni yılı neşeyle karşıladığı gündür.

Nihayet bir yılı daha geride bıraktık, fırsatlar ve mutluluklarla dolu yepyeni bir yılı karşılamanın zamanı geldi. İspanyollar gelecek yılı karşılamanın en iyi yolunun, son 12 saniyede 12 üzüm yemek olduğuna inanırlar.

Her üzüm, yeni yıldaki bir ayı sembolize eder ve zamanında bitirmenin şans getireceğine inanılır. Bu gelenek Güney Amerika'da da oldukça yaygın bir uygulamadır.

Cadılar Bayramı, Noel veya Yeni Yıl gibi bazı özel günlerin, kültürler farklılıklar nedeniyle her ülkede, hatta aynı ülke içinde farklı bölgelerde dahi çeşitli varyasyonlarla kutlandığı bir gerçek. Evet, İspanyollar geleneklerini korumayı severler fakat Amerika’da veya diğer ülkelerde olduğu gibi İspanya’da da 31 Aralık’ta yeni yılı partilerle ve etkinliklerle kutlamak son yıllarda oldukça yaygınlaştı.

1 Ocak: Yeni yılın ilk günü aynı zamanda bir dinlenme ve rahatlama günüdür. Bu sayede bir önceki gece yeni yıl eğlencelerine katılanlar yeni yılın ilk gününü huzurla geçirebilir.

Amerika ve çoğu ülkede 1 Ocak, yeni yılın ilk günü fakat bu keyifli tatil sezonunun son günüdür. Ancak, İspanya'da henüz sular durulmadı. İspanyolların bir kutlamanın tadını herkesten daha iyi bir şekilde, sonuna kadar çıkarttıklarını hepimiz oldukça iyi biliyoruz.

5 Ocak: Hediyelerinizi sevdiklerinize sunmanın zamanı geldi! 5 Ocak'ta İspanyollar, İsa’nın doğuşu için yollara düşen 3 Bilge Adam veya bir diğer deyişle 3 Krallar efsasini anıyor. Her yıl 5 Ocak’ta tüm şehirler özel performanslar düzenliyor ancak günün en önemli olayı Cabalgata de Reyes Magos olarak bilinen gece yarısı aktivitesidir.

Bu geçit töreninde insanlar genellikle çocuklara şeker atan ve havai fişekler altında şarkı söyleyerek 3 Bilge Adam'ı sokaklarda bir platform üzerinde taşırlar. Müzisyenler İspanya'daki en ünlü Noel şarkılarını çalarlar. Bu etkinliklere enfes kostümleri olan sanatçılar ve sanatçılar da katılım sağlar.

6 Ocak: Bu güne “Dia de Los Tres Reyes Magos” yani Üç Kral Günü denir. İncil'e göre 3 Kral, ya da 3 Bilge Adam, yeni doğan Mesih'e hediyelerini sunmak için yollara düşmüştür. İspanyollar da bu dini konseptle birlikte sevdiklerine hediyelerini bu günde sunuyor.

Mobilitenin artması ve kültürler arası etkileşimle birlikte son zamanlarda İspanya’daki Noel ve Yeni Yıl kutlamalarında da değişiklikler görüldüğü bir gerçek. Bu nedenle İspanya'da insanlar kimi zaman sevdiklerine 2 farklı hediye veriyor; biri Noel arifesi olan 25 Aralık'ta, diğeri ise 6 Ocak'ta.

İspanya'da Noel Bayramı Hakkında İlginç Bilgiler

Zaman hızla geçiyor. Bir önceki yılın son tatili ve yeni yılın ilk tatil sezonu 6 Ocak'ta sona eriyor. Peki ya Noel Baba, ren geyiği veya ünlü Noel ağaçları? İşte İspanya'da Noel bayramı ve Yeni Yıl hakkında bazı eğlenceli gerçekler.

• Noel Baba'yı her yerde göremezseniz şaşırmayın.

Evet, Noel Baba Amerika ve Avrupa'nın genelinde oldukça popüler ama İspanya'daki en önemli figür değil. Ancak son zamanlarda, Cadılar Bayramı festivalleri veya Noel gibi tatil kutlamaları dünya çapında standart hale geldi.

24 ve 25 Aralık tarihlerinde birkaç Papa Noel'e rastlayabilirsiniz, ancak İspanya'nın gerçek hediye verenleri Üç Bilge Adam olduğundan Noel Baba Amerika’daki kadar ünlü değil.

Diğer bayramlarda olduğu gibi İspanya'da da Noel gelenekleri bölgeden bölgeye farklılık gösteriyor. Örneğin, İspanya'nın Bask Bölgesi'nde Noel Baba’yı andıran, Noel arifesinde çocuklara hediyeler dağıtan Olentzero adında bir efsane kahramanı vardır.

• İspanya'da Noel ağaçları alışılmışın biraz dışındadır.

Noel dediğimizde hep yemyeşil bir çam ağacı hayal ederiz. İspanya'da plastikten yapılmış ya da gerçek ağaçlar yerine çok renkli ışıklarla bezenmiş konik biçimli anıtsal süslemelere rastlayabilirsiniz.

Tepeden yere doğru genişlemeye başlayan konik form, Noel ağacının stilize edilmiş halini andırıyor. Geleneksel Noel ağaçları ile aynı enerjiyi vermeyebilir elbette, ancak renkli ve büyüleyici enerjileri hala neşeli Noel ruhunu taşıyor.

• Bélen süslemeleri olmazsa olmazlardandır.

Dia de Los Tres Reyes Magos'un öneminden de anlaşılacağı gibi, İsa peygamberin doğum hikayesi İspanya'da büyük önem taşır. “Bélen”, İsa'nın doğum yeri olan Beytüllahim'i tanımlayan İspanyolca terimdir.

Bélen sahneleri, İncil'de bahsi geçen İsa peygamberin doğum sahnesini içerir. Üç Kral, Hıristiyanların liderinin doğduğu yerin üzerinde Bethlehem yıldızını görüyor ve hediyelerini İsa peygambere sunmak için yola çıkıyor. Sahne; Meryem Ana ve eşi Yusuf, İsa peygamber, çiftlik hayvanları ve hatta bazen Üç Bilge Adam'ı içerir.

İspanya’da Bélen heykelleri sokaklarda ve vitrinlerde sergilenir. Üstelik yalnızca meydanlarda değil, evlerde de bu sahneyi görmek mümkün. Neredeyse her dindar aile evlerinde minyatür Bélen idollerini de sergiler.

Not: Türkçe’de Atatürk Çiçeği olarak da anılan Poinsettia aynı zamanda İspanya'da kullanılan başlıca Noel süslerinden biridir. Şeklinin Bethlehem yıldızını temsil ettiğine ve canlı kırmızı renginin İsa'nın kanını temsil ettiğine inanılıyor.

• Çok, çok fazla ışık gerekli!

Noel süslemeleri söz konusu olduğunda, ışık gösterileri diğer ülkelerde olduğu kadar İspanya'da da büyük önemli taşır. Sokaklar genellikle rengarenk ışıklarla sarılmış devasa Noel süsleriyle donatılır.

Örneğin Málaga şehir merkezinde Calle Larios, Noel Bayramı’nda mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir yerdir. Bütün sokak ışıklı kemerler ve Noel süsleri ile süslenmiştir. Calle Larios rengarenk atmosferiyle heyecan verici, büyüleyici ve göz kamaştırıcı bir deneyim sunuyor.

• İspanyollar tatilin kendisi kadar tatlı yemeyi de severler.

Diğer ülkelerde olduğu gibi, İspanyol kültüründe de akşam yemekleri oldukça önemlidir. Genellikle aileler ve arkadaşlar; mezeler, et ve deniz ürünleri ağırlıklı geleneksel yemeklerin bulunduğu sofraların etrafında toplanır.

Ancak İspanya'daki tüm geleneksel Noel yemekleri arasında şekerlemeler ve tatlılar da büyük önem taşıyor.

Örneğin Roscos de Vino, Turrón ve Roscón de Reyes, Noel tatilinde tüm sofraların yıldız parçalarıdır.

Turrón, kavrulmuş badem, antep fıstığı ve diğer yemişler ile hazırlanan bir çeşit tatlıdır. Roscón de Reyes, Noel sezonunda yapılan en yaygın tatlılardan biri olan “İspanyol Noel Pastası” veya “Kralların Pastası” olarak da bilinir.

İspanyol mutfağının ünlü şarap ile tatlandırılmış rulo tatlılarını da unutmayalım: Roscos de Vino. Az miktarda tatlı şarap içeren bu likörlü tatlılar Málaga çevresinde oldukça ünlüdür ve İspanya'da Noel mevsiminin tadını çıkarırken mutlaka denenmesi gereken bir yiyecektir.

Not: İber mutfağının bu lezzetli geleneksel tatlılarının tadını çıkarmanın en iyi yolu, onları Fransız şampanyasının İspanyol versiyonu olan Cava ile birlikte denemektir. Cava, İspanya'da Noel sofralarının vazgeçilmez içeceklerinden biridir.

Bu heyecanlı tatil hakkında günlerce konuşabiliriz ama her zaman en iyisi bunu bizzat deneyimlemektir. Bu sayede İspanya'da sıradan bir günün de neredeyse bu neşeli festivaller ve kutlamalar kadar renkli olduğunu kendi gözlerinizle görebilirsiniz.